Rower w historii wojska II Rzeczpospolitej

W latach 1931-1935 powstały projekty wprowadzania pierwszych regularnych oddziałów kolarzy. Rower służył do szybkiego transportu żołnierzy jak i sprzętu. Od roku 1937 większości pułków kawalerii posiadała etatowe plutony kolarzy a w 1939 roku zostały powiększone o drużynę z ciężkim karabinem maszynowym.

Do wybuchu wojny stałe pododdziały kolarzy występowały głównie w pułkach kawalerii w sile plutonu (w liczbie około 50 rowerów). W Wielkopolskiej i Pomorskiej Brygadzie kawalerii szwadron kolarzy liczyło kolo 200 rowerów. W półkach piechoty przed wybuchem wojny istniejące plutony kolarzy wchodziły w skład kompanii zwiadowczych. Pod względem gospodarczym były samodzielnym pododdziałem który po zużyciu zapasów mobilizacyjnych sam zaopatrywał się w żywność. Pododdziały kolarzy wchodziły także w skład Warszawskiej Brygady Pancerno-Motoryzacyjnej Obrony Narodowej i Korpusu Ochrony Pogranicza.

Podstawowym rowerem dla armii był zatwierdzony przez Biuro Badań Technicznych Broni Pancernej „typ XX”wz 35 i „typ XXI”. Były one produkowane w Fabryce Broni w Radomiu. Fabryka ta rozpoczęła produkcję rowerów w 1929 r. i produkowała aż 18 typów pojazdów.

Trudno uwierzyć ale już wtedy stosowano w nich zaawansowane rozwiązania techniczne – jak przerzutki i hamulce bębnowe. Żołnierze z kampanii, szwadronów i plutonów kolarzy walczyli we wszystkich bitwach września 1939 r. Dlatego bardzo szkoda, że cykliści to tak zapomniana część historii Wojska Polskiego.

Jacek Czarniecki